گوردختر واقع در بخش مرکزی شهرستان دشتستان یکی از آثار تاریخی دورهٔ هخامنشی و از نقاط دیدنی استان بوشهر در جنوب ایران است.
گور دختر در شهرستان دشتستان در استان بوشهر و در جاده برازجان به کازرون قرار دارد این مقبره دارای سقفی شبیه مقبره به مقبره کوروش بزرگ دارد و خود مقبره نیز به سبک مقبره کوروش کبیر ساخته شدهاست. و باستان شناسان نیز تایید کردهاند که این اثر متعلق به ۶۰۰ سال قبل از میلاد مسیح و به دوره هخامنشیان است بنا به گفتههای زیادی این مقبره متعلق به خواهر یا دختر کوروش بزرگ است در کنار این مقبره بقایای کاخ اردشیر ساسانی نیز دیده میشود.
گفتهاند که این بنا آرامگاه دختر (آتش سا) یا مادر (ماندانا) یا خواهر کوروش بزرگ است. شاپور شهبازی از باستانشناسان بزرگ ایران معتقد بود که این گور به کوروش کوچک تعلق دارد. لویی واندنبرگ نیز آن را متعلق به کورش یکم میدانست.
«گوردختر دشتستان» گور دختر یعنی دختر گبر یا زرتشتی، در خاور جادهٔ برازجان به کازرون قرار دارد که بنای آن دارای سقف و بدنه سنگی شبیه آرامگاه کورش بزرگ است. گور دختر در سال ۱۳۷۶ با شماره ۱۸۹۷ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.اما متأسفانه از این بنا هیچ گونه نگهداری صحیح نمیگردد بنایی که با هزینه بسیار کمی میشود بر روی آن حداقل سقف ایجاد نمود و مانع از فرسودگی آن شد و جالب است بگویم این بنا در حیات خانه یکی از اهالی محل که روستای پشت پر است قرار دارد .
گور دختر را ابتدا یک باستانشناس بلژیکی به نام «لویی واندنبرگ» در سال ۱۳۳۹ خورشیدی کشف کرد. واندنبرگ خود معتقد بود گور دختر قبر «چیش پیش» یا کوروش یکم (جد کوروش کبیر) است اما گمانهها در مورد این بنا فراوان است. وجود آرامگاه «ماندانا» مادر کوروش و «آتش سا» دختر کوروش برخی دیگر از گمانهها درباره این بنا هستند.
معماری بنای گور دختر درست مشابه آرامگاه کوروش در پاسارگاد اما در مقیاسی کوچکتر است. کل بنا از ۲۴ قطعه سنگ در ابعاد مختلف ساخته و بوسیله بستهای دم چلچلهای به یکدیگر متصل شدهاند. در ساخت این بنا مانند دیگر سازههای ساخته شده توسط معماران هخامنشی هیچگونه ملاتی به کار نرفتهاست. بر بالای این مقبره قسمتی فرو رفتگی شبیه به یک قاب وجود دارد که احتمالاً جایگاه قرار گرفتن کتیبهای مربوط به آن بودهاست. ارتفاع واقعی بنا چهارونیم متر است و در درون اطاقک بنا حوضچهٔ کوچکی وجود دارد.
گور دختر یکی از بناهای ارزشمند دوره هخامنشی محسوب میشود که در بدترین شرایط حفاظتی قرار دارد. دسترسی مستقیم به اثر، تعرض به حریم، حفاری غیرمجاز در اطراف بنا، تبدیل شدن به آغل گوسفندان و محلی مناسب برای نگهداری مرغان ازجمله اتفاقاتی است که طی سالهای اخیر در بنای 2500 ساله گوردختر رخ داده است.
آزادنگار Ati News به نقل از خبرگزاری میراث فرهنگی : با توجه به اهمیت بنای هخامنشی گوردختر، هنوز مشخص نیست چرا باوجود انتقادات دوستداران میراثفرهنگی و اطلاعرسانی گسترده رسانهها این اثر همچنان مورد بیمهری مسئولان میراثفرهنگی قرار گرفته است. این بیتوجهیها تا جایی پیش رفته که حال این بنای 2500 ساله پس از تعرضهای گسترده تبدیل به دانهخوری مرغان شده است!
یادگاری نویسی در بنای 2500 ساله گور دختر!
تصاویر زیر مربوط به سال ٢٠١٢ میلادی می باشد.